ZEEFDRUK                                                   

home

Het zeefdrukken ging in het begin heel primitief, elk shirt werd apart op een plaatje hardboard gespannen en na het drukken op zelf in elkaar getimmerde droogrekken te drogen gelegd. Veel te arbeidsintensief voor een luie hippie, het bedenken en de voorbereiding was heel leuk om te doen, maar voor productiewerk was Han niet in de wieg gelegd. Z'n uitvindersbrein bedacht toen een textieldruk caroussel. In Amerika, waar bedrukte T-shirts al een paar jaar een rage waren, bestond al een soort van caroussel, maar die waren in Nederland nog niet te koop. Na veel denk- en tekenwerk was het uiteindelijke ontwerp voor deze drukmachine klaar en ging Han ermee naar een smid die het prototype bouwde. Die bleek zo goed te bevallen voor het bedrukken van T-shirts dat een paar collega drukkers hem smeekten om er ook een voor hen te maken. Dit was het begin van de verkoop van de ALFATEX zoals Han de caroussel genoemd had.
Hij liet ze nu in kleine series bouwen, eerst bij de oude dorpssmid tot die wegens hoge leeftijd z'n smederij moest sluiten en daarna bij een machinefabriek.
De Alfatex caroussels werden tot in het buitenland verkocht. We moesten er een keer een in België afleveren, ergens in the middle of nowhere op het Vlaamse platteland, waar de drukker in het 'kotje van z'n onkel' zoals hij het kleine schuurtje waar hij z'n bedrijf gevestigd had, noemde.
Erg populair, vooral in de zeventiger en tachtiger jaren, werd de zogenaamde flockdruk, een aaibare, fluweelzachte T-shirt opdruk die electrostatisch op een lijmlaag moest worden aangebracht. Dat zorgde voor een nieuwe uitdaging voor uivinder Han. Na veel geëxperimenteer lukte het hem om ook hiervoor een machine te bouwen, de ALFATEX FLOCKROCKER die op perslucht vrolijk heen en weer schuddend als een echte rocker de flockvezels op de shirts aanbracht. Deze nylon vezels van 0,5 mm lang zaten in een bak met aan de onderkant een zeef die onder electrostatische hoogspanning van 50.000 volt stond!
Dit hoge voltage werd opgewekt door een electrostaat en de shirts lagen op een geaarde aluminium plaat. We drukten eerst de gewenste afbeelding met een speciale lijm op het shirt waarna het shirt onder de bak met flock werd gebracht. Met een voetpedaal werd de flockrocker in beweging gezet en door de hoge spanning werden de flockvezels aangetrokken door het aluminium waar het shirt op lag waardoor de vezeltjes rechtop in de lijm gingen staan.
Met deze techniek bedrukten we niet alleen gewone T-shirts maar ook veel sportkleding, vooral  voor de wielrensport.
Na het flocken moesten de overtollige flockvezels van de shirts geborsteld worden, dat deden we in het begin met de hand en het gaf een enorme rotzooi, de superkorte vezeltjes stoven overal naar toe en bedekten niet alleen de vloer en de machines maar wij zaten er ook onder. De ene dag waren we blauw, dan weer geel, groen, rood of oranje. Als het weer het enigszins toeliet deden we dit werk buiten, maar als het regende moest het borstelen wel binnen gebeuren en dat beviel eigenlijk niet zodat Han ging nadenken over een machine die dit werk van ons zou kunnen overnemen. Zoals altijd was hij in z'n element tijdens het uitvinden, tekenen en bouwen van deze nieuwe machine die we de FLASHIN' FLOCK FLAPPER noemden. De vezeltjes werden nu rechtstreeks naar buiten geblazen zodat de kleur van onze auto en oprit regelmatig veranderde. Het milieu had in die tijd een heel andere betekenis dan nu, maar uiteindelijk hebben we er toch maar een opvangzak achter gebouwd omdat de Bhagwan buren begonnen te klagen (behalve die keren dat we voor o.a. de Harley Davidson Club met oranje flock werkten).

De afdeling boekdruk van Motomania is weer een heel ander verhaal.
Omdat Han altijd al geïnteresseerd was in oude technieken en vooral in oude machines schafte hij een 'prehistorische' Monopol boekdrukpers aan, die werd aangedreven met een electromotor. Een leren riem zorgde voor de overbrenging. Prachtig natuurlijk, alleen al om naar te kijken en te luisteren  maar wat moest je er verder mee zonder loden letters, zethaak en alle zaken die je nodig hebt om deze druktechniek te kunnen uitoefenen?
Gelukkig voor ons waren de meeste drukkers al op de moderne Offset druktechniek overgegaan en werden al die prachtige boekdrukmachines en alles wat daarbij hoorde voor een prikkie weggedaan als ze al niet op de schroothoop belandden. Zo konden we heel goedkoop alles aanschaffen wat nodig was om de boekdrukkunst voor uitsterven te behoeden. We kochten op die manier ook een Heidelberg en later een Thompson British degelpers. Er waren in die tijd gelukkig meer mensen die zich inzetten voor het behoud van deze historische machines en toebehoren van deze allereerste vorm van drukken, er ontstonden stichtingen zoals Stichting Drukwerk In De Marge en musea zoals het Grafisch Museum in Groningen.   
In de stad Groningen was ook een kleine uitgeverij gevestigd, stichting De Nijl, die zich tot doel had gesteld om beginnende kunstenaars enige bekendheid te geven. 
De mensen van deze stichting kwamen bij ons terecht omdat ze een kleine flexibele drukkerij zochten waar ze in samenspraak met de betreffende kunstenaars, de uitgeverij en de drukkers mooie en exclusieve boekwerkjes wilden samenstellen en in een kleine oplage van hooguit 65 exemplaren te laten drukken.
In totaal heeft de samenwerking met De Nijl deze vier prachtige kunstwerkjes opgeleverd. Klik hier voor meer details over deze boekjes


Ons aandeel daarin bestond uit het met de hand uit lood zetten van de tekst -dat had Lies zichzelf intussen aangeleerd- en het drukken op de Thompson degelpers door Han.
Een paar van deze boekjes zijn, ook door Han, gezeefdrukt. Boekbindster Sascha de Ven bond ze daarna met de hand in, waarna de feestelijke presentatie plaatsvond in een kunstenaarscafé in Groningen. 
De Thompson was ook heel handig voor het uitstanzen van door ons gezeefdrukte stickers en voor het bedrukken van enveloppes, briefpapier en prijslijsten.
De prijslijst hiernaast uit 1989 is door Han in boekdruk gedrukt en door Lies met de hand uit lood gezet. Dat was behoorlijk tijdrovend omdat het niet ons dagelijks werk was, maar wel heel leuk om te doen!

home